"İfrag" ( Vazgeçme, Meşgul olmama, Boşaltma, Dökme; Bir halden başka hale sokmak, Kalıba dökme, Şekil verme, Akıtma ) kelimesi çoklu anlamlara sahip gibi görünse de özünde "Boşaltmak, Dökmek, Akıtmak, Halden hale geçirmek" anlamını içermektedir.
"Ferag" ( Vazgeçmek, Meşgul olmamak, Boşaltmak ), "Feragat" ( Vazgeçmek; Boşalmak ), "Ferg" ( Sızma, Sızma yeri ) kelimeleri de "İfrag" kökünden türemiş kelimelerdir.
Kur'an'da "İfrag" kökünün geçtiği ayetlerde "Dökmek", "Boş kalmak, Boşalmak", "İlgilenmek / Hesaba çekmek / Hesap görmek" anlamlarının tezahür ettiği görülmektedir.
18/96 Atuni zuberal hadid hatta iza sava beynes sadafeyni kalenfuhu hatta iza cealehu naran kale atuni UFRİĞ aleyhi kitra
( Bana demir kütleleri getirin. Nihayet, iki ucun arasını eşleştirip müsavi kıldı. "Üfleyin." dedi. Nihayet ateşi oluşturduğunda "Getirin bana, onun üzerine erimiş bakır DÖKEYİM." dedi. )
--------
28/10 Ve asbeha fuadu ummi musa FARİĞA in kadet le tubdi bihi lev la en rabatna ala kalbiha li tekune minel mu'minin
( Ve Musa’nın annesinin yüreği BOŞ KALDI. Şayet inananlardan olması için kalbini sağlamca bağlamasaydık kesinlikle onu açığa vuracaktı. )
-------
94/7 Fe iza FERAĞTE fensab
( O halde BOŞ KALDIĞINDA çalış yorul. )
94/8 Ve ila rabbike ferğab
( Ve Rab’bine yönel. )
------
55/31 SeNEFRUĞU lekum eyyuhes sekalan
( Sizinle İLGİLENECEĞİZ / sizin HESABINIZI GÖRECEĞİZ / size BOŞ VAKİT AYIRACAĞIZ, ey iki ağır kalabalık. )
55/32 Fe bi eyyi alai rabbikuma tukezziban
( O halde Rab’binizin hangi nimetlerini yalanlarsınız? )
7 kelimeden oluşan "Fe bi eyyi alai rabbikuma tukezziban" ( O halde Rab’binizin hangi nimetlerini yalanlarsınız? ) cümlesinin 31 kere tekrarlandığı* Rahman suresinin 55/31 kodlu ayetindeki "Senefruğu lekum" cümlesi, meallerde "Sizinle ilgileneceğiz", "Size sesabınızı göreceğiz", "Sizin hesabınıza bakacağız", "Size boş vakit ayıracağız", "Size yöneleceğiz" vb. gibi cümleler ile karşılıklandırılmakta ise de esasen gramatik ve semantik yapı itibarıyla yukarıdaki anlamların dışında bir anlamın söz konusu olması muhtemeldir. Zira cümle "nefruğ lekum" ( Size .......cağız / .... ceğiz ) ifadesini içermektedir. Şayet "Sizin" veya "Sizinle" anlamı olsaydı "Lekum" ( Size ) yerine "Kum" ( Siz ) veya "Bikum" ( Sizinle ) ifadelerinin yer alması gerekirdi.
Bu bağlamda ayetin çevirisi şöyle olmaktadır.
( Size DÖKECEĞİZ / BOŞALTACAĞIZ, ey iki ağır kalabalık. )
Bu noktada "dökülecek, boşaltılacak olanın" ne olduğu kritik önem taşımaktadır. Zira müteakip ayetlerde, "kızgın ateşten maden", "duman", "kırmızı yağ", "kaynar su" gibi "maddi" unsurlarla ve teşbihen tasvir edilmiş akışın ( dökülüş, boşaltım ), esasen pişmanlık ve hüzün vasıtası olacak "manevi" bir akış olması muhtemeldir.
55/35 Yurselu aleykuma ŞUVAZUN MİN NARİN ve NUHASUN fe la tentesiran
( Üzerinize KIZGIN ATEŞTEN MADEN ve DUMAN gönderilir de yardımlaşamazsınız. )
55/37 Fe izen şakkates semau fe kanet VERDETEN KED DİHAN
( Böylece gök yarılıp da KIRMIZI YAĞ GİBİ GÜL RENGİNDE olduğunda, )
55/44 Yetufune beyneha ve beyne HAMİMİN an
( Onun ve KAYNAR SUYUN arasında dolaşırlar. )
Yukarıdaki ayetlerdeki tasvirlerde dolaylı olarak, akıtılıp dökülmelerinden bahsedilen maddi unsurlar, esasen idrak seviyesini yükselterek gerçeği görmeyi sağlayan ve dolayısıyla varlıkları "halden hale geçiren" kozmik bilgi, bilinç akışına işaret etmekte gibidirler.
* Rahman kelimesine ve Rahman suresindeki "Fe bi eyyi alai rabbikuma tukezziban" cümlesine ilişkin semantik ve nümerik tespitler için aşağıdaki linklere bakılabilir.
https://kuranilmi.blogspot.com/2024/05/rabbin-nimetleri-7-13-31-ve-1.html?m=1
https://kuranilmi.blogspot.com/2023/11/rahman-kelimesinin-numerik-nimetleri.html?m=1