Vicdanın hesap görücün olacak.

Yevmel Kıyameh ( Kıyamet ( Ayağa Kalkış ) Günü* ) olarak bilinen süreç, evvelki bölümlerde de zikredildiği üzere, kolektif bilincin yükselmesine paralel olarak varlıklarda idrak seviyesinin de yükseldiği süreçtir.

( * Kur'an'da 1 gün = 1000 yıl olarak zikredilir. )

Yükselen idrak seviyesi, vicdan mekanizmasını da aktive etmekte ve insanların farkındalıklarının, duyarlılıklarının, kalbi hissiyatlarının artmasına vesile olmaktadır. Kıyamet Günü, Kur'an'da "Yevmel Hısab" ( Hesap Günü ), Yevmel Fasl ( Ayrışım Günü ) gibi eş kavramlarla da tanımlanmaktadır. "Ayrışım Günü" kavramı doğrunun yanlıştan, gerçeğin batıldan kesin şekilde ayrışmasını ve tüm sırların açığa çıkmasını* tanımlamaktadır. "Hesap Günü" kavramı ise vicdan** mekanizmasının aktivasyonunu en net şekilde tanımlayan kavramdır. Zira, bu dönemde bireyler o ana kadarki düşünce, tutum, davranış ve eylemlerinin niteliğini idrak edecek ve bu niteliklerin ( iyi / kötü ) yansıması olacak bir ruh hali ( psikoloji ) sürecine gireceklerdir. Bu süreçte, huzur ve ferahlık olacağı gibi, azab ve buhran da olacaktır. Bir başka deyişle bireyler kendi hesaplarını kendileri soracaklardır. Bu husus Kur'an'da İsra suresinin 14. ayetinde bildirilmektedir.

17/14 - İkra' kitabek kefa bi nefsikel yevme aleyke hasıba ( Kitabını oku. O gün nefsin, hesap görücü olarak sana yeter. )

Dikkat edilecek olursa ayet "Kitabını oku." cümlesiyle başlamaktadır. Bunun sebebi, Kıyamet Günü'nde azaptan kurtulmanın yolunun Kur'an'ı anlayarak ve içselleştirerek okumak suretiyle gerçeklerin farkına varabilmek, doğruyu yanlıştan ayırt edebilecek bir idrak seviyesine yükselerek düşünce, tutum ve davranışlarını temizleyebilmekten ve "iyi varlık" niteliğini kazanmaktan geçmesidir.

*86/9 - Yevme tübles serair ( O gün sırlar ortaya çıkarılır. )

**"Doğru ile yanlışı ayırt etmeyi ve doğruya yönlenmeyi sağlayan öz bilinç" anlamına gelen "Vicdan" kelimesi köken olarak "Vecd / Vicd" ( Bulmak ) kelimesinden türemiş olup "Bulma / Bulgu / Bulunç" anlamını taşır.

Vicdan kelimesinin batı dillerindeki karşılığı da "Bilinç" anlamını içeren aşağıdaki kelimelerdir.

Conscience ( Fra. / İng. )
Gewissen ( Alm. )

Dolayısıyla Vicdan kelimesi esas itibarıyla "Bilgi / Bulgu" anlamını taşımaktadır.