Tibyan - Meal - Te'vil - Tefsir - Terceme

İslami kültürde Kur'an'ın çevirisi ve yorumuna ilişkin olarak kullanılan dört kelime kelime bulunmaktadır. Tibyan, Meal / Te'vil, Tefsir, Terceme

TİBYAN : "Beyan" ( Açıklama ) kökünden gelen ve "Açıklayan" anlamını yansıtan kelimedir. Kur'an'da bu kelime kitabı ( Kur'an ) nitelemek için kullanılmıştır. "Beyyine" ( Delil ) kelimesi de aynı köktendir.

16/89 - Ve yevme neb'asü fı külli ümmetin şehıden ala haüla' ve nezzelna aleykel kitabe TİBYANEN li külli şey'in ve hüden ve rahmeten ve büşra lil müslimın

( Ve o gün her topluluğa, üzerlerine şahit göndeririz. Senin üzerine de herşeyi AÇIKLAYAN, teslim olanlar için yönlendirme, rahmet ve müjde olan kitabı indirdik. ) 

MEAL / TE'VİL : "Evl" ( Çevirmek, Döndürmek ) kökünden türemiş olan ve "Çevirme, Döndürme"* anlamına gelen sıfattır. Kur'an'da "Yorum" anlamında kullanılmıştır. ( Batı dillerindeki "EVoLve / EVoLution" ( Evrilmek / Evrim ) kelimesi de "Evl" kökündendir. ) Bu kelime yanlış bir yaklaşımla "Bir lisandan başka lisana çeviri" olarak kullanılsa da esas anlamı "Yorumlama"dır. Kur'an meallerindeki anlam ve ifade farklılıklarının sebebi de budur. "Meal", kelime bazlı çeviri anlamına gelmemekte, "Te'vil" ( Yorum ) anlamına gelmektedir. 

3/7 - Hüvellezi enzele aleykel kitabe minhü ayatün muhkematün hünne ümmül kitabi ve üharu müteşabihat fe emmellezine fi kulubihim zeyğun fe yettebiune ma teşabehe minhübtiğael fitneti vebtiğae TE'VİLih ve ma ya'lemü TE'VİLehu illellah ver rasihune fil ılmi yekulune amenna bihı küllün min ındi rabbina ve ma yezzekkeru illa ülül elbab

( Kitabı sana indiren O'dur. Onda kitabın anası olan açık anlamlı, sağlam ayetler vardır. Diğerleri benzetmelidirler. Ama o kalplerinin içinde şüphe, vesvese, eğrilik, ayrılık olanlar, onlardan fitneyi aramak ve kendi YORUMLARINI aramak için o benzetilmiş olanlara tabi olurlar. Onun YORUMUNU Allah haricinde kimse bilmez. İlimde derinleşmiş olanlar "Ona inandık. Hepsi Rab’bimizin indindendir." derler. Akıl sahipleri haricindekiler hatırlamaz. )

TEFSİR : "Fesr" ( Beyan etmek, Açıklamak ) kökünden gelen ve "Beyan etme, Açıklama" anlamını yansıtan kelimedir.

25/33 - Ve la ye'tuneke bi meselin illa ci'nake bil hakkı ve ahsene TEFSİRA

( Ve gerçeğini ve en güzel AÇIKLAMASINI sana getirdiğimiz misalin haricindekini sana getiremezler. )

Kur'an'da yer almayan ve "Çeviri" anlamına gelen kelime ise "Terceme" kelimesidir. Bu kelime "Recm" ( Çağırmak, Söz söylemek ) kökünden türemiştir.