Her ayet bir idrak sınavıdır.

"Ayet" kelimesi "Ay / Ayn" ( Göz, Görüş ) kök kelimesinden türemiş olan ve "Görünür olan, İşaret, Belirti" anlamına gelen bir kelimedir. 

"Ay" kökü aşağıdaki kelimelerde de yer almaktadır.

Ayni = Görünen
Ayna = Gösteren
Aynı = Görünüşü benzeyen
Aynen = Görüş olarak benzer
Ayin = Göz önüne çıkma
Ay = Dünyanın "göz" gibi yuvarlak olan uydusu.
Eye ( İng. "Ay" okunur. ) = Göz
Oeuil (Fra. "Öy" okunur. ) = Göz
Oeuf (Fra. "Ö" okunur. ) = Yumurta
Eier ( Alm. "Ayer" okunur ) = Yumurta*

* Yumurta göz gibi yuvarlak ve elips şekillerini içerir.

Kur'an'daki her ayet esas itibarıyla kalp ile görülmesi gereken gerçekleri ve kozmik ilahi bilgileri içeren birer idrak sınavı niteliğindedir. Dolayısıyla tekamül yolcularının her ayeti zahiri ve batıni anlamlarıyla çok derin düşünmeleri, yorumlamaya çalışmaları ( Her ayetin sonsuz yorumu bulunmaktadır. ) ve sonuçlar çıkarabilmeleri gerekmektedir. Esas itibarıyla kaba madde alemi olan dünyada deneyimlenen her olay, her bilgi, her tutum ve her davranış, ilahi kozmik bir yazılım olan Kur'an'da kodlanmış ayetlerdir. 

4/83 - Ve iza caehüm emrun minel emni evil havfi ezau bih ve lev radduhü iler rasuli ve ila ülil emri minhüm le alimehüllezıne YESTENBİTUNEHU MİNHÜM ve lev la fadlüllahi aleyküm ve rahmetühu letteba'tümüş şeytane illa kalıla

( Ve onlara güvenden veya korkudan iş geldiğinde, onu bildirirler. Şayet onu resule ve onlardan iş sahiplerine geri döndürselerdi, ONLARDAN SONUÇ ÇIKARABİLENLER onu bilirlerdi. Şayet Allah üzerinize üstünlük, lütuf ve rahmetini vermezse, azınız hariç şeytana tabi olursunuz. )

Duhan suresinin 44/33 kodlu ayetinde her ayetin bir idrak ve akıl sınavı olduğu açıkça bildirilmektedir.

44/33 - Ve ateynahüm minel ayati ma fıhi belaün mübin ( Ve onlara içinde apaçık sınav olan ayetlerden verdik. )

23/30 - İnne fı zalike le ayatin ve in künna le mübtelın ( Bunda kesinlikle ayetler vardır. Kesinlikle biz sınayanlar olduk. )

Varlıkların deneyimledikleri her olayda tekamül sağlayacak ayetler bulunmakta olup, ruhsal tekamül ancak bu ayetlerdeki mesajların akıl ve idrak edilmesi suretiyle gerçekleşebilecektir. Bu hususa ilişkin ayetlerde "Ayetlerin ancak ;

Akıl sahipleri ( Ulil Elbab )

Sakınanlar ( Ellezine Yettekun )

İnananlar ( Mü'minun )

Görenler (

Duyanlar ( Ellezine Yesmeun )

Ahiret azabından korkanlar ( Men Hafe Azabel Ahırah )

Sual edenler ( Araştıranlar )

Fikredenler ( Ellezine Yetefekkerun )

Akledenler ( Ellezine Ya'kılun )

Sabredenler ( Sabirun ) 

Şükredenler ( Şakirun )

Çözmeye Çalışanlar ( Mütevessimın )

Hatırlayanlar ( Ellezine Yezzekkerun )

Bilenler ( Ellezine Ya'lemun )
Kani Olanlar ( Ellezine Yukınun ) 

için geçerli olabileceğini bildiren ayetler şöyledir.

2/164 - İnne fı halkıs semavati vel erdı vahtilafil leyli ven nehari vel fülkilletı tecrı fil bahri bima yenfeun nase ve ma enzelellahü mines semai min main fe ahya bihil erda ba'de mevtiha ve besse fıha min külli dabbetin ve tasrıfir riyahı ves sehabil müsahhari beynes semai vel erdı le ayatin li kavmin ya'kılun

( Göklerin ve yerin yaratılışında, gecenin ve gündüzün ihtilafında, insanlara faydalı olmalarından dolayı denizde akan o gemilerde, Allah’ ın gökten indirdiği suda, onunla yeri ölümünün sonrasında diriltmesinde, içine debelenenlerin hepsinden göndermesinde, gök ile yer arasında buyruğa alınmış bulutları ve rüzgarları yönlendirip idare etmesinde akıl eden kavim için ayetler vardır. )

3/13 - Kad kane leküm ayetün fı fieteynil tekata fietün tükatilü fı sebılillahi ve uhra kafiratün yeravnehüm misleyhim ra'yel ayn vallahü yüeyyidü bi nasrihı men yeşa inne fı zalike le ıbraten li ülil ebsar

( Kesişip karşılaşan iki toplulukta size ayetler vardı. Bir topluluk Allah yolunda savaşırken diğeri inkarcılardı. Göz görüşü ile onları kendilerinin iki misli görürlerdi. Allah yardımını ile dilediği kimseyi destekler. Bunda, göz sahipleri için kesinlikle ibretler vardır. )

3/49 - Ve rasulen illa benı israıle ennı kad ci'tüküm bi ayetin min rabbiküm ennı ahlüku leküm minet tıyni ke hey'etit tayri fe enfühu fıhi fe yekunü tayran bi iznillah ve übriül ekmehe vel ebrasa ve uhyil mevta bi iznillah ve ünebbiüküm bima te'külune ve ma teddehırune fı büyutiküm inne fı zalike le ayeten leküm in küntüm mü'minın

( Ve ancak İsrailoğullarına resuldür. "Kesinlikle ben size Rab’binizden ayet getirdim. Kesinlikle ben size, çamurdan kuşun şekli gibi olanı yaratırım. Böylece onun içine üflerim de o Allah’ ın izni ile kuş olur. Doğuştan körü, alacalıyı iyileştiririm. Allah’ ın izni ile ölüyü diriltirim. O yediklerinizi, o evlerinizin içinde biriktirdiklerinizi size haber veririm. Eğer inananlarsanız, kesinlikle bunda size ayetler vardır." )

3/190 - İnne fı halkıs semavati vel erdı vahtilafil leyli ven nehari le ayatin li ülil elbab

( Göklerin ve yerin yaratılışında, gecenin ve gündüzün ihtilafında akıl sahipleri için kesinlikle ayetler vardır. )

6/99 - Ve hüvellezi enzele mines semai maa fe ahracna bihı nebate külli şey'in fe ahracna minhü hadıran nuhricü minhü habben müterakiba ve minen nahli min tal'iha kınvanün daniyetün ve cennatin min a'nabin vez zeytune ver rummane müştebihen ve ğayra müteşabih ünzuru ila semerihı iza esmera ve yen'ıh inne fı zaliküm le ayatin li kavmin yü'minun

( Ve gökten suyu indiren O'dur. Böylece onunla her çeşit bitkiyi çıkardık, ondan yeşillik çıkardık, ondan da birbiri üzerine binmiş tohum taneleri, tomurcuğundan salkımlar sarkan hurmalar ve üzümden, zeytinden ve nardan benzer ve benzer olmayan bahçeler çıkarırız. Meyvelendikleri zaman meyvelerine ve olgunlaşmalarına bakın. Bunlarda inanan kavim için ayetler vardır. )

10/6 - İnne fıhtilafil leyli ven nehari ve ma halekallahü fis semavati vel erdı le ayatin li kavmin yettekun

( Kesinlikle gecenin ve gündüzün ihtilafında, Allah' ın o göklerde ve yerde yarattıklarında sakınan kavim için ayetler vardır. )

10/67 - Hüvellezi ceale lekümül leyle li teskunu fıhi ven nehara mübsıra inne fı zalike le ayatin li kavmin yesmeun

( O, size içinde sükunet bulmanız için geceyi ve görüş olarak gündüzü oluşturandır. Kesinlikle bunda duyan kavim için ayetler vardır. )

11/103 - İnne fı zalike le ayeten li men hafe azabel ahırah zalike yevmün mecmuün lehün nasü ve zalike yevmin meşhud

( Ahiret azabından korkanlar için bunda kesinlikle ayetler vardır. Bu onda insanların toplanacağı gündür. Bu, şahit olunan gündür. )

12/7 - Lekad kane fı yusüfe ıhvetihı ayatün lis sailın

( Yusuf’ da, kardeşlerinde, sual edenler için ayetler vardı. )

13/3 - Ve hüvellezi meddel erda ve ceale fıha ravasiye ve enhara ve min küllis semerati ceale fıha zevceynisneyni yuğşil leylen nehar inne fı zalike le ayatin li kavmin yetefekkerun

( Ve yeri uzatıp döşeyen ve orada dağlar, nehirler ve orada tüm meyvelerden, ürünlerden iki çift eş oluşturan, geceyi gündüze örten O'dur. Kesinlikle bunda, fikreden kavim için ayetler vardır. )

13/4 - Ve fil erdı kıtaun mütecaviratün ve cennatün min a'nabin ve zer'un ve nehıylün sınvanün ve ğayru sınvanin yüska bi main vahıdin ve nüfaddılü ba'daha ala ba'dın fil ükül inne fı zalike le ayatin li kavmin ya'kılun

( Ve yerde komşu kıtalar, tek su ile sulanan üzümlerden bahçeler, ekinler, çatallı budaklı ve çatalsız budaksız hurmalar vardır. Yemişleri birbirlerine üstün kılarız. Kesinlikle bunda, akıl eden kavim için ayetler vardır. )

14/5 - Ve lekad erselna musa bi ayatina en ahric kavmeke minez zulümati ilen nuri ve zekkirhüm bi eyyamillah inne fı zalike le ayatin li külli sabbarin şekur

( Ve Musa' yı, kavmini karanlıklardan aydınlığa çıkarsın ve onlara Allah' ın günlerini hatırlatsın diye ayetlerimizle gönderdik. Kesinlikle bunda her sabredip şükreden için ayetler vardır. )

15/75 - İnne fı zalike le ayatin lil mütevessimın

( Kesinlikle bunda, çözmeye çalışanlar için ayetler vardır. )

15/77 - İnne fı zalike le ayaten lil mü'minın

( Kesinlikle bunda inananlar için ayetler vardır. )

16/11 - Yünbitü leküm bihiz zer'a vez zeytune ven nehıyle ven a'nabe ve min küllis semarat inne fı zalike le ayeten li kavmin yetefekkerun

( Onunla size ekin, zeytin, hurma, üzüm ve her meyveden bitirip yetiştirdi. Bunda fikreden kavim için kesinlikle ayetler vardır. )

16/12 - Ve sehhara lekümül leyle ven nehara veş şemse vel kamer ven nücumü müsahharatün bi emrih inne fı zalike le ayatin li kavmin ya'kılun

( Ve geceyi, gündüzü, Güneş’i ve Ay’ı buyruğunuza verdi. Yıldızlar O’nun emriyle buyruk altındadırlar. Kesinlikle bunda akıl eden kavim için ayetler vardır. )

16/13 - Ve ma zerae leküm fil erdı muhtelifen elvanüh inne fı zalike le ayeten li kavmin yezzekkerun

( Ve yerde, size o renkleri çeşitlilerden ekti, yetiştirdi. Kesinlikle bunda hatırlayan kavim için ayetler vardır. )

16/65 - Vallahü enzele mines semai maen fe ahya bihil erda ba'de mevtiha inne fı zalike le ayaten li kavmin yesmeun

( Ve Allah gökten su indirdi de onunla yeri ölümünden sonra diriltti. Duyan kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

16/67 - Ve min semaratin nehıyli vel a'nabi tettehızune minhü sekeran ve rizkan hasena inne fı zalike le ayeten li kavmin ya'kılun

( Ve hurmanın ve üzümün meyvelerinden, onlardan sarhoşluk veren içkiler ve güzel rızıklar edinirsiniz. Kesinlikle bunda akıl eden kavim için ayetler vardır. )

16/69 - Sümme külı min külles semarati feslükı sübüle rabbike zülüla yahrucü min butuniha şerabün muhtelifün elvanühu fıhi şifaün lin nas inne fı zalike le ayaten li kavmin yetefekkerun

( Sonra tüm meyvelerden ye de Rab’binin yollarına yavaş, yumuşak huylu, boyun eğdirilmiş olarak gir. Onların karınlarından renkleri çeşitli içecekler çıkar. Onlarda insanlar için şifa vardır. Kesinlikle bunda fikreden kavim için ayetler vardır. )

16/79 - E lem yerav ilet tayri müsehharatin fı cevvis sema' ma yümsikühünne illellah inne fı zalike le ayatin li kavmin yü'minun

( Göğün boşluğunda buyruğa alınmış kuşları görmezler mi? Onları Allah haricindeki tutamaz. Kesinlikle bunda inanan kavim için ayetler vardır. )

20/54 - Külu ver'av en'ameküm inne fı zalike le ayatin li ülin nüha

( Yiyin ve hayvanlarınızı otlatın. Kesinlikle bunda akıl sahipleri için ayetler vardır. )

20/128 - E fe lem yehdi lehüm kem ehleknü kablehüm minel kuruni yemşune fı mesakinihim inne fı zalike le ayatin li ülin nüha

( Onlardan önce, meskenlerinde gezen nice nesillerden helak etmemiz onları yönlendirmedi mi? Kesinlikle bunda, akıl sahipleri için ayetler vardır. )

27/52 - Fe tilke büyutühüm haviyeten bima zalemu inne fı zalike le ayeten li kavmin ya'lemun

( İşte o zulmetmelerinden dolayı çökmüş, ıssız evleri. Bilen kavim için, kesinlikle bunda ayetler vardır. )

27/86 - E lem yerav enna cealnel leyle li yeskünu fıhi ven nehara mübsıra inne fı zalike le ayatin li kavmin yü'minun

( Geceyi içinde iskan edilmeye ve gündüzü de görmeye nasıl oluşturduğumuzu görmediler mi? İnanan kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

29/24 - Fe ma kane cevabe kavmihı illa en kaluktüluhü ev harrikuhü fe necahüllahü minen nar inne fı zalike le ayatin li kavmin yü'minun

( Kavminin cevabı, "Onu öldürün ve onu yakın." demelerinin haricindeki olmadı. Böylece Allah onu ateşten kurtardı. Kesinlikle bunda inanan kavim için ayetler vardır. )

30/21 - Ve min ayatihı en haleka leküm min enfüsiküm ezvacen li teskünu ileyha ve ceale beyneküm meveddeten ve rahmeh inne fı zalike le ayatin li kavmin yetefekkerun

( Ve onlara ısınıp sükun bulmanız için size nefislerinizden eşler yaratması ve aranıza sevgi ve rahmet oluşturması da ayetlerindendir. Fikreden kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

30/22 - Ve min ayatihı halkus semavati vel erdı vahtilafü elsinetiküm ve elvaniküm inne fı zalike le ayatin lil alimın

( Ve göklerin, yerin yaratılışı, dillerinizin ve renklerinizin çeşitliliği O’nun ayetlerindendir. Kesinlikle bunda, bilenler için ayetler vardır. )

30/23 - Ve min ayatihı menamüküm bil leyli ven nehari vebtiğaüküm min fadlih inne fı zalike le ayatin li kavmin yesmeun

( Ve geceleyin uyumanız ve gündüz O’nun üstünlüğünden, lütfundan aramanız O’nun ayetlerindendir. Duyan kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

30/24 - Ve min ayatihı yürıkümül berka havfen ve tamean ve yünezzilü mines semai maen fe yuhyı bihil erda ba'de mevtiha inne fı zalike le ayatin li kavmin ya'kılun

( Ve şimşeği size korku olarak ve umut olarak göstermesi, gökten su indirip de onunla ölümü sonrasında yeri diriltmesi O’nun ayetlerindendir. Akıl eden kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

30/37 - E ve lem yerav ennellahe yebsütur rizka li men yeşaü ve yakdir inne fı zalike le ayatin li kavmin yü'minun

( Kesinlikle Allah' ın, rızkı dilediği kimseye genişlettiğini ve daralttığını görmediler mi? İnanan kavim için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

31/31 - E lem tera ennel fülke tecrı fil bahri bi nı'metillahi li yüriyeküm min ayatih inne fı zalike le ayatin li külli sabbarin şekur

( Size ayetlerinden göstermek için, gemilerin denizde Allah' ın nimeti ile aktığını görmedin mi? Her sabredip şükreden için, kesinlikle bunda ayetler vardır. )

34/19 - Fe kalu rabbena baıd beyne esfarina ve zalemu enfüsehüm fe cealnahüm ehadıse ve mezzaknahüm külle mümezzak inne fı zalike le ayatin li külli sabbarin şekur

( "Rab’bimiz seferlerimizin arasını uzaklaştır." dediler. Nefislerine zulmettiler de onlara sözleri getirdik ve onları tüm parçalara parçaladık. Tüm şükredip sabredenler için bunda kesinlikle ayetler vardır. )

39/42 - Allahü yeteveffel enfüse hıyne mevtiha velletı lem temüt fı menamiha fe yümsikülletı kada aleyhel mevte ve yürsilül uhra ila ecelin müsemma inne fı zalike le ayatin li kavmin yetefekkerun

( Allah, nefisleri öldüklerinde ve o ölmeyenleri de uykularında vefat ettirir. Böylece, üzerlerine ölüm hükmünü verdiklerini tutar ve isimlendirilmiş belirli vadeye kadar başkalarını gönderir. Kesinlikle bunda fikreden kavim için ayetler vardır. )

39/52 - E ve lem ya'lemu ennellahe yebsütur rizka li men yeşaü ve yakdir enne fı zalike le ayatin li kavmin yü'minun

( Kesinlikle Allah' ın, rızkı dilediği kimseye genişlettiğini ve daralttığını bilmediler mi? Kesinlikle bunda inanan kavim için ayetler vardır. )

42/33 - İn yeşe yüskinir rıha fe yazlelne ravakide ala zahrih inne fı zalike le ayatin li külli sabbarin şekur

( Eğer dilerse, rüzgarı sükun ettirir de yelkenler sırtında durur. Her sabreden şükreden için kesinlikle bunda ayetler vardır. )

45/3 - İnne fis semavati vel erdı le ayatin lil mü'minın

( Kesinlikle göklerde ve yerde inananlar için ayetler vardır. )

45/4 - Ve fı halkıküm ve ma yebüssü min dabbetin ayatün li kavmin yukınun

( Ve sizi yaratmasında ve o debelenenlerden diriltip göndermesinde kani olan kavim için ayetler vardır. )

45/5 - Vahtilafil leyli ven nehari ve ma enzelellahü mines semai min rizkın fe ahya bihil erda ba'de mevtiha ve tasrıfir riyahı ayatün li kavmin ya'kılun

( Ve gece ve gündüzün ihtilafında, Allah' ın gökten rızıktan indirip de onunla yeri ölümünden sonra diriltmesinde ve rüzgarı yönlendirip idare etmesinde akıl eden kavim için ayetler vardır. )

45/13 - Ve sehhara leküm ma fis semavati ve ma fil erdı cemıan minh inne fi zalike le ayatin li kavmin yetefekkerun

( Ve göklerde ne varsa ve yerde ne varsa topluca buyruğunuza verdi. Kesinlikle bunda fikreden kavim için ayetler vardır. )

51/20 - Ve fil erdı ayatun lil mukınin

( Ve kani olanlar için yerde ayetler vardır. )