"Akıl" kelimesinin öz anlamının "insanı yanlıştan uzaklaştıran, insanın yanlış yapmasını engelleyen" bir frekans olduğuna evvelce "Bilişsel Kavramlar" başlıklı bölümde değinilmiş ve tanımı şöyle yapılmıştı.
AKIL : Arapça “Akl” olarak telaffuz edilen bu kelime, “Akala” ( Kontrol etmek, Gem Vurmak, Men etmek, Dizginlemek, Engellemek, Bağlamak, Akletmek ) fiilinden türemiş olup, kök anlamıyla ilintili olarak düşünceyi kontrol etme, iyi-kötü, doğru-yanlış ayrımını yapabilme ve tutkulara dayalı nefsani davranışlardan, eylemlerden alıkoyma yetisi anlamını temsil etmektedir. Geniş bir şemsiye kavram olan bu kelime, algılama, düşünme, anlama, öğrenme, problem çözme, mantık yürütme, yargılama ve karar verme yetisi olarak da tanımlanmaktadır.
"Akala" kök fiilinin "Engelleme, Men etme, Uzak tutma" anlamı, Fecr suresinin aşağıdaki ayetinde "Hicr" kelimesiyle de temsil edilmektedir.
89/5 Hel fi zalike kasemun li Zİ HİCR
( Bunda AKIL SAHİBİ için yemin var mı? )
"Hicr" kelimesi "Hacara" (Yasaklamak, Engellemek, Sınır Koymak, Men Etmek, Mani Olmak), Mahcur (Yasaklanmış, Engellenmiş, Kısıtlanmış, Kısıt Altına Alınmış, Kısıtlı, Sınırlanmış, Sınırlı) fiilinden türeme bir kelime olup, "Mahcur" (Yasaklanmış, Engellenmiş, Kısıtlanmış, Kısıt Altına Alınmış, Kısıtlı, Sınırlanmış, Sınırlı) kelimesiyle aynı fiil kökünden türemedir.
Ayette yer alan ve "Yanlış yapmaktan kendini engelleme yetisine haiz olan" anlamını içeren "Zi Hicr" ifadesinin, içerdiği bu anlam ile "Akıl sahibi / Akıl Sahipleri" anlamını temsil etmesi "Akl / Akıl" kelimesinin öz anlamını da teyid etmektedir.
Ayrıca bkz.
https://kuranilmi.blogspot.com/2025/04/bilissel-kavramlar.html
Can taşıyan bir varlığın mide için katledilmesine ses çıkarmayan ve hayatın her alanına temas ettiğini iddia eden bir kitap, iyiyi ve kötüyü ayırmakta ölçü olabilir mi?
ReplyDelete