"Araç" olandan sıyrılıp "Amacı" keşfetmek...

Tefekkür ve okuma vasıtasıyla gerçeği idrake çabalayan insanların kaçınmaları gereken en büyük yanılgılarından biri de "varlık sebebini - hayatın anlamını" sezme sürecindeki yanlış yaklaşımlardır. Bu aşamadaki en büyük yanlış ise "Araç" ile "Amaç"ı karıştırmak olmaktadır. Zira "hayatta kalmak için yapılan işler", hayatın amacını temsil etmemektedir. Ev inşa etmek, araba üretmek, ilaç üretmek, meyve-sebze yetiştirmek, hayvancılıkla uğraşmak, teknik işlerle ve tamirat işleriyle uğraşmak veya bu işleri yapanların şirketlerinde çalışmak vb. bunların hepsi "hayatta kalabilmeyi" veya "hayatı kolaylaştırmayı" sağlayan iş konularıdır. Bir başka deyişle "Araç" niteliğindeki "sorun çözme" ve "geçici tatmin olma" eylemleridir.

Peki yukarıda anılan türde tüm sorunların sürekli olarak ortadan kalktığı yani insanın ulaşım, ısınma, serinleme, yeme, içme, cinsellik vb. tüm ihtiyaçlarının sürekli olarak tatmin edildiği düşünüldüğünde "insanın mavcudiyet amacı" ne olmaktadır? Bu hususa ilişkin sezgiler Taha suresinin aşağıdak ayetlerinde cennet tasaviri vasıtasıyla verilmektedir.

20/117 Fe kulna ya ademu inne haza aduvvun leke ve li zevcike fe la yuhricennekuma minel cenneti fe teşka

( Böylece, "Ey Adem, kesinlikle bu senin için ve eşin için düşmandır. O halde, kesinlikle sizi cennetten çıkarmasın. Yoksa meşakkat içinde bedbaht olursun." dedik.  )

20/118 İnne leke en la tecua fiha ve la ta'ra

( Kesinlikle sana orada acıkmaman ve çıplak olmaman vardır. )

20/119 Ve enneke la tazmeu fiha ve la tadha

( Ve kesinlikle sen orada susamazsın ve sıcakta yanmazsın. )

Enbiya suresinin 8. ayetinde de "yemek" ihtiyacı bulunmayan varlıklardan bahsedilmektedir.

21/8 Ve ma cealnahum ceseden la ye'kulunet taame ve ma kanu halidin

( Ve onları yemek yemeyen gövdeler, vücutlar kılmadık. Ebedi de değillerdi. )

Tüm bu ayetler, gerçek varlık olan süptil Öz Varlığın ve temsil ettiği Ruhun, asla nihai tatmini sağlayamayacak olan her türlü maddi ihtiyaçtan arınmış olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda özleri "kelime" olan tüm varlıkların "nihai amaçlarının" ilahi kozmik bilgileri araştırmak-öğrenmek, ilmi ve farkındalığı artırmak, ilim yoluyla Allah'ı zikretmek ve Allah'ı yüceltmek olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu mesai için yegane kaynak ise her türlü bilimsel keşife ilham ve temel veri kaynağı olan kutsal kitaplardır.

Aşağıdaki ayetlerde varlıkların gerçek var olma sebepleri bildirilmektedir.

51/56 Ve ma halaktul cinne vel inse illa li ya'budun

( Ve cinleri ve insanları bana kulluk etmeleri haricinde yaratmadım. )

13/28 Ellezine amenu ve tatmeinu kulubuhum bi zikrillah e la bi zikrillahi tatmeinul kulub

( Onlar inanırlar ve kalpleri, Allah' ın hatırlanması ile tatmin olur. İyi bilin ki, kalpler Allah' ın hatırlanması ile  tatmin olur. )

20/114 Fe tealellahul melikul hakk ve la ta'cel bil kur'ani min kabli en yukda ileyke vahyuhu ve kul rabbi zidni ilma

( Gerçeğin maliki Allah yücedir. Sana O’nun vahyinin hükmedilmesinden önce okumada acele etme. De ki: "Rab’bim bana ilmi artır." )